Աշխատանքային իրավունք
Դասանյութ՝ Իրավագիտություն
Առաջադրանք՝
- Որո՞նք են աշխատանքային իրավունքի աղբյուրները:
Աշխատանքային իրավունքի աղբյուրները տարբեր են հիմնական աղբյուրը ՝ ՀՀ սահմանադրությունն է, աշխատանքային օրենսգիրքը, օրենքները, աշխատանքային իրավունքի նորմերը և ՀՀ նախագահի հրամանագրերը, ՀՀ կառավարության որոշումները, նախարարությունների և գործադիր իշխանության և այլ մարմինների ակտերը։
- Սահմանե՛լ աշխատանքային իրավահարաբերություններ հասկացությունը:
Աշխատանքային իրավահարաբերությունները աշխատողի և գործատուի փոխադարձ համաձայնության վրա հիմնված հարաբերություններն են։
Աշխատողը որոշակի վարձատրությամբ կատարում է աշխատանքային գործառություններ ենթարկվելով աշխատանքային օրենսդրությանը։
Գործատուն ապահովում է աշխատանք նախատեսված աշխատանքիային օրենսդրության պայմաններով։
- Ո՞վ է համարվում աշխատող:
Աշխատողը օրենսգրքով սահմանված տարիքային խմբին հասաց գործունակ ֆիզիկական անձն է, որն ըստ աշխատանքային պայմանագրի գործատու օգտի կատարում է աշխատանք, ըստ մասնագիտության կամ պաշտոնի և վճարվում կատարած աշխատանքի դիմաց։
- Որո՞նք են աշխատողի աշխատանքային պարտականությունները և իրավունքները:
Պարտականությունները ամրապնդված են աշխատանքային օրենսգրքի 216 հոդվածում, ըստ ըստ որի աշխատողը պարտավոր է՝ բարեխղճորեն կատարել աշխատանքային պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունները,
1) հոդվածում, ըստ որի աշխատողը պարտավոր է՝բարեխղճորեն կատարել աշխատանքային պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունները,
2) պահպանել կազմակերպության ներքին կարգապահական կանոնները, աշխատանքային կարգապահությունը,
3) կատարել աշխատանքի սահմանված նորմաները,
4) պահպանել աշխատանքի պաշտպանության ապահովման պահանջները,
5) բարեխղճորեն վերաբերվել գործատուի և այլ աշխատողների գույքին, ինչպես նաև մարդկանց կյանքին ու առողջությանը,
6) գործատուի գույքի պաշտպանությանն սպառնացող վտանգի ծագման մասին անմիջապես տեղեկացնել գործատուին։
Վարձու աշխատողները ունեն այլ իրավունքներ ՝
2) աշխատանքային պայմանագրով պայմանավորված իրեն աշխատանք տրամադրելու պահանջի իրավունք,
3) աշխատանքի անվտանգության, հիգիենայի բավարարող պայմանների իրավունք,
4) աշխատողի որակավորմանը, կատարած աշխատանքի բարդությանը, քանակին ու որակին համապատասխան, ժամանակին և լրիվ ծավալով աշխատանքի վարձատրության իրավունք,
5) նորմալ աշխատաժամանակի սահմանված տևողության պահպամնամբ ապահովված հագուստի, ամենշաբաթյա հանգստյան օրերի, տոնական ոչ աշխատանքային օրերի, ամենամյա վճարովի արձակուրդների տրամադրման իրավունք,
6) իր աշխատատեղում աշխատանքի պայմանների և աշխատանքի պաշտպանության պահանջների մասին լրիվ և հավաստի տեղեկատվության իրավունք,
7) արհեստակցական միություններ հիմնադրելու և դրանց գործունեությանը մասնակցելու իրավունք․
8) մասնագիտական որակավորումը բարձրացնելու իրավունք,
18ը չլրացած աշխատողները կարող են ոչ աշխատանքային օրերը օգտագրծել իրենց օգտին։
- Ո՞վ է համարվում գործատուն։
Գործատուն օգագործում է քաղաքացիների աշխատանքը սահմանված աշխատանքային պայմանագրով։Գործատու կարող է լինել աշխատանքային գործունակություն ունեցող իրավաբանական անձը։
- Որո՞նք են գործատուի իրավունքները:
Գործատուի իրավունքները սահմանված է Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքով։
Աշխատանքային օրենսդրությամբ նախատեսված կարգով և պայմաններով աշխատողների հետ կնքել, փոխել և լուծել աշխատանքային պայմանագրեր,
Պահանջել կատարելու իրենց աշխատանքային պարտականությունները և պահպանելու ներքին աշխատանքային կարգապահության կանոնները,
Խրախուսել աշխատողների բարեխիղճ և արդյունավետ աշխատանքի համար,
Աշխատանքային օրենսդրությամբ սահմանված կարգով աշխատողների նկատմամբ կիրառել կարգապահական և նյութական պատասխանատվության միջոցներ,
Ընդունել ներքին և անհատական իրավական ակտեր,
Վարել կոլեկտիվ բանակցություններ և կնքել կոլեկտիվ պայմանագրեր,
Ստեղծել գործատուների շահերը պաշտպանող ներկայացուցչական մարմիններ կամ միավորվել դրանց մեջ,
Սահմանել աշխատողի աշխատանքային պայմանները և այլն