Մշտապես պետք է իմանալ, որ անձի համակողմանի ու ներդաշնակ
զարգացումը ենթադրում է աճող սերնդի մտավոր, բարոյական, աշխատանքային,
գեղագիտական, ֆիզիկական, իրավական, տնտեսագիտական, էկոլոգիական
դաստիարակություն: Որպեսզի անձը նշված ուղղություններով ունենա և՛
զարգացվածություն, և դաստիարակվածություն, կարևոր է, որ այդ երկուսը
ներդաշնակված լինեն մարդու անձի մեջ: Ահա սա է առաջատար նպատակը:Այդ
են հաստատում աշխարհի առաջադեմ մանկավարժները, հոգեբանները,
սոցիոլոգները, փիլիսոփանները, ընդհանրապես բոլոր մեծ մտածողները:
Այսօր ընտանիքի, նախադպրոցական հաստատությունների, դպրոցի
խնդիրը պետք է լինի երեխայի գիտակցությանը հասցնել այն գաղափարը, որ
յուրաքանչյուր մարդ բնության հետ կապված է անտեսանելի թելերով և լրիվ
կախված է նրանից ոչ միայն կենսաբանական, այլև հոգևոր առումով և պետք է
նրանից ընդօրինակի ներդաշնակությունը, ռիթմը, համաչափությունը,
նպատակահարմարությունը, բարությունը և այլն, որպեսզի նրանք գիտակցեն, որ
իրենցից յուրաքանչյուրը բնության մի մասնիկ է և պետք է ենթարկվի այն կարգ
ու կանոնին, որը տիրում է բնության մեջ: Շրջակա միջավայրը բոլոր մարդկանց
հոգածության առարկան պետք է լինի, և նրա բարեհաջող վերականգնման
համար բոլորը անձնական պատասխանատվություն են կրում:
Մենք գտնում ենք, որ էկոլոգիական դաստիարակությունը ավագ սերնդի
կողմից դաստիարակության, կրթության, բարոյական որակների ու հոգևոր այլ
արժեքների փոխանցում է, նրանց մեջ ձևավորելու բնության նկատմամբ
պատասխանատու վերաբերմունք, բնօգտագործման կարողությունների ու հմտությունների ձևավորման առողջ կենսաձևի մշակման նպատակով:
Էկոլոգիական դաստիարակության հիմնական նպատակը դառնում է բնության
նկատմամբ արժեքային ճիշտ կողմնորոշումների, բնապահպանական
ընդունակությունների, պատասխանատու վերաբերմունքի, բնության մեջ ճիշտ
վարքագծի ունակությունների դրսևորումը և էկոլոգիական կուլտուրայի
ձևավորումը: Այսինքն՝ էկոլոգիական դաստիարակություն ասելով հասկանում են
անձի ուսուցման, դաստիարակության և զարգացման գործընթացների
ամբողջական միասնությունը, որը նպատակաուղղված է աճող սերնդի
էկոլոգիական կուլտուրայի և աշխարհայացքի ձևավորմանը:
Էկոլոգիական դաստիարակության պրակտիկան ցույց է տալիս, որ ավագ
դպրոցականների էկոլոգիական գիտելիքների ձևավորումը իրականացվում է
կենսաբանության, քիմիայի և աշխարհագրության դասերին:
Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ոչ բոլոր սովորողներն են սիրում
նշված առարկաները և էկոլոգիական տեղեկատվություն կրող նյութերի
նկատմամբ նրանց ցածր հետաքրքրությունը բացատրվում է ոչ միայն նրանով, որ
այն չի համապատասխանում սովորողների հոգեկան պահանջմունքներին, այլ
նաև նրանով, որ այդ նյութերը ուսուցիչների կողմից մատուցվում են ձևական,
առանց հատուկ շեշտվածության և նպատակաուղղվածության: Այդ պատճառով էլ
ավագ դպրոցականների էկոլոգիական գրագիտության հիմնական
բովանդակությունը կազմում են միայն բնության վրա մարդու բացասական
ազդեցության վերաբերյալ գիտելիքները:
Էկոլոգիական դաստիարակության խնդիրներն են.
ա) դպրոցականների կողմից այն առաջատար գաղափարների և հիմնական
հասկացությունների և գիտելիգների յուրացումը, որոնց հիման վրա բնությանօրենքներին համապատասխան որաշակիացվում է մարդու ներգործությունը
բնության վրա,
բ) բնության սոցիալ-տնտեսական, առողջարահիգենիկ և հոգևոր
գեղագիտական արժեքների իմացությունը,
գ) սովորողների բնաճանաչողական ընդունակությունների,
բնապահպանական կարողությունների և հմտությունների ձևավորումը և
զարգացումը,
դ) բնական միջավայրի ստեղծագործական վերափոխման ունակությունների
մշակումը՝բնության հավասարակշռությունը վերականգնելու առումով,
բնապահպանական գաղափարների քարոզչությունը,
ե) բնության նկատմամբ ակտիվ դիրքորոշման, վարքի նորմաների
պահպանումը, պարտքի և պատասխանատվության զգացման պատվաստումը:
Էկոլոգիական դաստիարակության նպատակը կարելի է դիտարկել տարբեր
տեսանկյուններից՝
ա) սոցիալական,որն արտահայտում է հասարակության պահանջը
դաստիարակության նկատմամբ,
բ)անհատական-անձնային, որին հասնելու համար կարևոր նշանակություն է
ձեռք բերում անձի էկոլոգիական գիտակցության էկոկենտրոն տեսակը,
էկոլոգիական մտածողության և էկոլոգիական պատասխանատվության
ձևավորումը:
Գիտամանկավարժական գրականության մեջ բնապահպանական
դաստիարակության նպատակը սահմանվում է .
- Բնության ,նրա հարստության,շրջակա միջավայրի նկատմամբ
խնայողական և հոգատար վերաբերմունքի ձևավորում:
- Անձի ակտիվ կենսադիրքի մշակում, որը դրսևորվում է բնության
նկատմամբ գիտակցական վերաբերմունքի մեջ, որպես ամենօրյա վարքի կանոն:
Էկոլոգիական դաստիարակությունը մանկավարժական գործընթացի մի մասն
է, և նրա համալիր բնույթից էլ բխում են նրա հիմնախնդիրները.
● ‹‹մարդ-հասարակություն-բնություն›› ամբողջական համակարգի նկատմամբ դպրոցականների
անհատական վերաբերմունքի, բնության հետ շփվելու պահանջմունքի, պատասխանատվության և
էկոլոգիական աշխարհայացքի ձևավորում:
● նրանց անձնական մասնակցությունը այդ համակարգի գործունեությանը,
● էկոլոգիական գիտակցության և էկոլոգիական կուլտուրայի ձևավորում,
● բնության հետ հարաբերությունների կարգավորում,
● բնապահպանական գործունեության դրդապատճառների և դիրքորոշումների ձևավորում՝ ուղղված
բնության բազմակողմանի արժեքների գիտակցմանը,
● բնության խնայողության անհրաժեշտության համոզմունքների ձևավորում,
● իր և ուրիշների առողջության՝ որպես հասարակական արժեքի պահպանման նկատմամբ հոգատար
վերաբերմունքի ձևավորում,
● էկոլոգիական իրադրության ամբողջական պատճառահետևանքային վերլուծություն,
● էկոլոգիական գաղափարների քարոզչություն,
● շրջակա միջավայրի գեղագիտական ընկալում և գնահատում:
Օգտագործված գրականություն՝ հետազոտական աշխատանք
