Category: Անգլերեն

New Year in Armenia, the procedure for celebrating New Year by Armenians living in Armenia.

Armenians have been celebrating that holiday since time immemorial. Our ancients also called New Year by other names. Navasard, Taremut, Tareglukh, Kaghand, Lole, New Year. Over the millennia, the time to celebrate the holiday has changed, moved back and forth. In the deep past, Armenian ancestors celebrated the New Year at the dawn of spring on the equinox of March 21 in Areg month. It was not a random choice. Armenians associated the success and fruitfulness of the new year with the awakening of spring, since ancient times the Armenians, who are known as the sun-watchers, celebrated the New Year on the day of the Sun in the month of Areg. It is not at all surprising that the first day of all months in the Armenian calendar was called Areg. Davit Saladzortsi, a resident of 17th century, wrote:

Spring year, month branch,
A row of blackish-white fruit,
There are two hundred months.
March is the anchor, the foundation of the year.

As a result of the registry changes, the Armenian New Year was moved to Navasardi 1, i.e. August 11. The image of a verse written by Grigor Magistros Pahlavunu, which is the oldest work dedicated to the New Year in Armenian literature, has been preserved and reached us.

Oh lord smoke me!
And the valley of Navasardi.
Deer hunting and deer hunting.
Don’t beat the money and beat the drum.
He reigned according to law.

Researchers confirm that these words belong to the Armenian king Artashes II (30-20 BC). Navasard’s festivities lasted for several days, during which sacrifices were made, parties were organized accompanied by songs and dances, and theater plays. In the past, a large number of pilgrims gathered especially in Bagavan town of Bagrevand province, where the Armenian court and army went to celebrate the holiday. After the adoption of Christianity in Armenia, this holiday celebrated in the month of Navasard-August was officially replaced by the holiday dedicated to St. Karapet Hovhannu, with the destruction of the temples dedicated to pagan deities, Bhagavan’s festivals disappeared.

Navasard continued to be celebrated as a new year, but already in November, after Aygekut, particularly until the beginning of the 20th century, on the Sunday following November 10, it was celebrated in Artsakh, Tavush, Syunik and elsewhere. The next day was the day of festive feasts, group dances and youth games, horse races. On that day, starting from the morning, they acquired means to ensure the abundance and success of the year. They carefully watched that the table was always abundant, the water in the kezir did not run out completely, they were sure that the full table and the full bowls would ensure an abundant and auspicious year. In the early morning, they also took care of the cattle and livestock, gave plenty of fodder to the cattle, and sprinkled wheat and barley in the fields. The guest who entered the house with the same expectation was not let go empty-handed, they filled their pockets with sweets, gave any item (socks, scarf, handkerchief) to their loved ones. In 1080, Hovhannes Deacon Imastaser accepted August 11 as the beginning of the year for the Armenian tomar. In 1616, Azaria Jughaetsi (in 1707, also Vardan Kartetsi) proposed a version of the Armenian calendar, according to which March 21 was accepted as the beginning of the year. In 1758, Simeon I from Yerevan made a new calendar, where the year began on January 6 (the birthday of Christ). The new Gregorian book, which came into use in 1582 with the circular of Pope Gregory the Third and followed the Julian (old) book, was adopted in Armenia in 1920, and the Armenian Apostolic Church officially adopted it in 1923. Armenians celebrated January 1 as the beginning of the New Year in the last hundred years. Among Armenians, like many peoples of the world, the New Year’s celebration symbolized the sum of the past year, the ritual provision of success and abundance of the new year, and the prevention of evil.

In this way, people worked to return moral and material debts, resolve controversial issues, reconcile conflicting parties, etc. To ensure the success of the new year, for example, the use of pastries and certain types of food with various magical meanings, such as the round pastries called “bread father” and “barley father” decorated with wheat and barley, with a hole in the middle. In the villages, they baked cow’s teats, aror, plow, and in the cities, pastries with the image of working tools symbolizing the family’s income (scissors, thimble, urag, purse, etc.). In many places, human-shaped and animal-shaped cakes were also baked in proportion to the number of family members and one of each type of domestic animal (ox, cow, sheep, etc.). Swelling, curdling, or swelling during baking was a positive or negative prediction for the given year, respectively. In some places, two breads called “eg” and “chik” were also baked, of which the “eg” was kept in flour all year round, so that the flour would rise, and the “chik” was thrown into the running water, so that the “evil” did not wash away like passing water. The arrival of the new year was accompanied by “repair” actions: new clothes, newly baked bread, newly brought water, repaired fireplace, etc. The beginning of the new year was considered to be the midnight of December 31 to January 1, and great heavenly power was attributed to that moment. Mutual congratulations of family members began at midnight. In order to fully use the heavenly power of that moment, they tried to bring blessed water to the house at that moment. They celebrated the New Year by throwing specially baked bread into the running water, throwing grains of wheat and barley and singing.

I will eat you wheat, barley,
Give me that too, please
Happy New Year

At the same time, in that water they soaked ritual pastries, from which they ate themselves, and a bunch of grass, with which they fed the birds and animals of the house.

Active voise

Passive voise

Wo voise

(To be + verb lll)

present simple

brush my teeth every morning.

My teeth are being brushed by me.

We are learning English now.

English is being learnt by us.

Our class is going to arates now.

Arates is being gone by our class.

Carnivorous or insectivorous plants – perennial grasses, shrubs, shrubs, vines that hunt small insects, less often other small animals and use them as additional (mainly nitrogenous) food. About 500 carnivorous plants are known. They are ubiquitous, especially in tropical and subtropical countries. 3 species belonging to the family of niche plants are distributed in the Republic of Armenia: small, medium and ordinary niche plants. They are found in lakes, ponds and slowly flowing waters of mountainous areas (Lori, Tavush).o

Aquatic carnivorous plants are free-floating, rootless perennial herbs. The length of the stem is up to 100 cm. The leaves are cut, some of them turn into small granules, which are used to catch small aquatic animals, insects, worms, caterpillars, etc. The ball of the water lily is green or bluish-green, has a small hole (hole), covered with a special flap, and around the hole there are hairs covered with mucus that attract insects. Nitrogen hunger, deficiency of phosphorus, potassium and other substances are compensated by animal feed. They have various devices for catching insects: jugs, pouches, ciliated jagged protrusions and cavities, a peculiar coloration, they also secrete sweet, sticky and odorous substances that attract insects.

Pinguicula leaves are covered with short and long glandular hairs that produce insecticidal glue, mucus and enzymes.
St. John’s wort attracts insects with a sticky, dew-like liquid secreted by wine-red glandular cilia, St. John’s wort and Aldrovanda catch insects with bristle-like folded plates on petioles. Flycatchers hunting apparatus – thorns or feathers of leaves, jugs – yellow or red, aromatic pitcher-shaped changes on the juniper petiole, the edges of which are very smooth, and when insects sit on them, hoping to collect nectar, they immediately slide to the bottom, where the digestive tract is located. liquid.

The root system of terrestrial carnivorous plants is poorly developed. Animal food accelerates their development, flowering and fruiting. Carnivorous plants, in turn, are very sensitive to external stimuli.

ՓԱՌԱՆՁԵՄ

Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորության ամենահայտնի թագուհին Փառանձեմն է՝ Արշակ II-ի կինը: 

Փառանձեմը ոչ միայն Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորության ամենահայտնի թագուհին է, այլև մեր պատմության ամենաակնառու դեմքերից մեկը:

Նա Սյունաց նախարարական տոհմից էր՝ դուստրն Անդոկ /Անտիոք/ Սյունիի, որը IV դարի հայ իրականության ակնառու դեմքերից մեկն ՝ր: Օրիորդ Փառանձեմը «շատ հռչակված էր իր գեղեցկությամբ և պարկեշտությամբ»: Նա ամուսնանում է Արշակ II արքայի եղբորորդի Գնել Արշակունու հետ, կազմում նրա հետ փոխադարձ սիրով ստեղծված ընտանիք:

Իշխանուհու բացառիկ գեղեցկությունն ու հմայքը բավականին արագ փոխեցին նրա կյանքի ընթացքը: Ըստ մատենագիրների՝ նրան սիրահարվում է Գնելի հորեղբորորդին՝ Տիրիթը, որն էլ դավեր է նյութում Գնելի դեմ: Նա կարողանում է թագավորին համոզել, թե Գնելը պատրաստվում է գրավել Մեծ Հայքի գահը, որն էլ պատճառ է դառնում, որ թագավորը հանձնարարի սպանել նրան:

• ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳԻՐ

Այն ժամանակ Սյունյաց նախարարներից մեկը՝ Անդովկը, մի գեղեցիկ դուստր ուներ Փառանձեմ անունոն, որ շատ հռչակված էր իր գեղեցկությամբ և պարկեշտությամբ: Ապա Գնել պատանին՝ թագավորի եղբորորդին, նրան կին առավ: Այս աղջկա գեղեցկությունը շատ հռչակվեց ու տարածվեց և հնչեց զանազան վայրերում: Այս համբավից բորբոքված՝ Տիրիթը՝ Գնելի մյուս հորեղբորորդին, սիրահարվեց իր հարսին… այնուհետև սկսեց հնարքներ մտածել այդ կնոջ ամուսնուն կորցնելու՝ հուսալով, թե գուցե կարողանա հետո նրա կնոջը հափշտակել: 

Տիրիթը սկսեց նենգավոր հնարքներ մտածել. վարձում էր շատ օգնականներ ու գործակիցներ, որոնցով կարողանա իր չարախոսությունն առաջ տանել: Եվ Գնելի մասին սուտ մատնություններ էր նենգորեն հաղորդում Արշակ թագավորին, թե Գնելը մտադրություն ունի թագավորելու և քեզ սպանելու… Ուստի թագավորը Գնելի նկատմամբ ոխով լցվելով՝ հալածում էր նրան և երկար ժամանակ նենգավոր խորհուրդ էր մտածում նրա դեմ…

Փավստոս Բուզանդ. «Հայոց պատմություն» /դպրություն Դ, գլ. ԺԵ/

Արշակ II-ի համար խիստ անհանգստացնող էին Տիրիթի բերած փաստարկները: Ուստի նա հրավիրեց Գնելին միասին անցկացնելու նավասարդյան տոները, սակայն հենց այդ ժամանակ էլ իրականացրեց նրա դավադրական սպանությունը:

Ըստ Փավստոս Բուզանդի՝ Փառանձեմն ականատես եղավ ամուսնու դեմ կատարված դավադրությանը: Սիրող կինը փորձեց փրկել իր ամուսնուն՝ դիմելով կաթողիկոսի միջնորդությանը: Սակայն Արշակ II-ը կանգ չառավ անգամ Ներսես Մեծի միջամտության պարագայում:

• ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳԻՐ

Իսկ Գնելը եկավ Կուաշ ավանը` Արագած լեռան ստորոտում, իր կուրացած Տիրան պապի մոտ, որ դեռ կենդանի էր։ Տիրանը դառնապես ողբաց իր Տրդատ որդուն՝ Գնելի հորը` ինքն իրեն պատճառ համարելով նրա սպանվելուն: Ուստի Գնելին է տալիս իր բոլոր ունեցածը և կալվածները, գյուղեր և դաստակերտներ, և հրամայում է հենց նույն Կուաշ ավանում բնակվել։ Այնուհետև Գնելը կին է առնում մի ոմն Փառանձեմի` Սյունյաց ցեղից, և թագավորավայել հար սանիք անելով` առատ–առատ պարգևներ է տալիս նախարարներին… 

Այստեղ ահա Տիրիթն առիթ գտավ քսության: Նա եկավ թագավորի մոտ իր բարեկամ Վարդանի հետ, որ թագավորի զինակիրն էր` Մամիկոնյան տոհմից, և ասում են. «Մի՞թե չգիտես, որ Գնելը միտքը դրել է քեզ սպանել և քո փոխանակ թագավորել»… 

Արշակն, այս բանին հավատալով, նույն Վարդանին ուղարկում է Գնելի մոտ…

Մովսես Խորենացի. «Հայոց պատմություն» (գիրք Գ, գլ. ԻԲ)

• ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳԻՐ

Երբ Գնելը բանակի մեջ մտավ, թագավորին իմաց տվեցին նրա գալուստը։ Ապա արքունիքից հրաման տրվեց` բանակից դուրս պահել նրան և տանել սպանել․.. 

Նրանք հասան, բռնեցին Գնել պատանուն, ձիուց վեր գցեցին, ձեռքերը ետևը կապեցին և առան տարան գլխատելու տեղը։ Նրա կինը նույն վաշտի մեջ էր իր ամուսնու հետ և եկել էր ժանվարով: Երբ տեսավ, որ իր ամուսնուն բռնեցին ու կապեցին, իսկույն վազեց եկեղեցի, որտեղ բանակի մարդկանց համար աստվածային արարողություն էր կատարվում` առավոտյան աղոթքը, ուր գտնվում էր նաև Ներսես մեծ եպիսկոպոսապետը: Կինը, հասնելով եպիսկոպոսապետի մոտ, գուժում էր իր անմեղ ամուսնու կորուստը: Ճիչ բարձրացրեց` ասելով. «Շտապիր, հասիր, ամուսնուս առանց մեղքի, առանց հանցանքի խողխողում են»: (Իսկ նա) արարողությունն ընդհատելով` վազում է թագավորի սենյակը, դռանը հասնելով ներս է ընկնում թագավորի մոտ: Իսկ թագավորը, երբ տեսավ մեծ եպիսկոպոսապետին, իմանալով, որ եկել է բարեխոսելու և համոզելու, որ Գնելը չսպանվի, սամուրենին գլխին քաշած, շտապով իր երեսը ծածկում է` խռմփացնելով` իբր թե քնած է, որպես թե նրա խոսքերը չի լսում… Իսկ Գնել պատանուն տարան արքունի որսատեղի մոտ և գլխատեցին լեռան մի բլրի վրա, որ Լսին են կոչում… 

Ապա հրաման տրվեց թագավորից. բանակում եղող բոլոր մարդիկ` մեծ ու փոքր, առհասարակ առանց բացառության, գնան կոծ անեն ու ողբան սպանված Արշակունի մեծ սեպուհ Գնելին. ոչ ոք չհամարձակվի չգնալ: Ինքը` թագավորն էլ, գնալով լացողների մեջ, նստեց, ողբաց իր եղբորորդուն, որին ինքն սպանեց։ Գնացել նստել էր դիակի մոտ, ինքը լալիս էր և հրամայում էր լաց ու կոծը սաստ- կացնել սպանվածի համար: Իսկ սպանվածի կինը` Փառանձեմը, զգեստները պատառոտած, վարսերը արձակած, կուրծքը բացած, կոծում էր սգատեղում, բարձր ձչում էր, աղիողորմ ողբով ու արտասուքով բոլորին լացացնում էր… 

Փավստոս Բուզանդ. «Հայոց պատմություն» (դպրություն Դ, գլ. ԺԵ)

Նույն պատմիչի հաղորդման համաձայն՝ Տիրիթի նենգությունը հայտնի դարձավ հենց Գնելի թաղման ժամանակ: Եվ Փառանձեմն, առանց վարանելու, ի լուր բոլորի բարձրաձայնեց այդ մասին.  «Կինը բողոք բարձրացրեց. «Լսեցե՛ք բոլորդ, իմ ամուսնու մահն իմ պատճառով եղավ, մեկն ինձ վրա աչք դրեց և ամուսնուս իմ պատճառով սպանել տվեց»: Մազերը փետրում էր, ճչում էր կոծելիս»…

Ըստ պատմիչների, Գնելի մահվանից ոչ շատ ժամանակ անց Արշակ II-ի հրամանով մահապատժի ենթարկվեց նաև Տիրիթը, որի կազմակերպած դավադրության զոհն էր դարձել Գնելը: 

Նոր ժամանակների պատմագրության մեջ հայտնվել է տեսակետ, որ Տիրիթի դավադրության պատմությունն ավելի շատ հորինվածք է, իսկ իրականության մեջ Արշակ II-ն Արևելյան Կռոմեական կայսրության արքունիքից վերադարձած երկու եղբորորդիներին սպանեց՝ այդպիսով ազատվելով գահի հնարավոր հավակնորդներից: Համաշխարհային պատմության մեջ բազմաթիվ են նման դեպքերը, երբ արքան կասկածելով իր արյունակիցներին գահի նկատմամբ ունեցած հավակնությունների մեջ, նրանց մահապատժի է ենթարկել՝ հորինելով արդարացնող «հիմնավորումներ»: Հնարավոր է, որ մենք գործ ունենք նման սցենարի հետ: Կարևոր է փաստի արձանագրումը. Արշակ II արքան սպանեց իր եղբորորդի Գնելին, ապա ամուսնացավ այրի Փառանձեմի հետ: 

Մատենագիրների հաղորդումներից ակնհայտ է դառնում, որ «գեղեցկությամբ և պարկեշտությամբ հռչակված» փափկասուն տիկինն ուժեղ կամքի տեր ու շատ վճռական մի անհատականություն էր։ «Մեծ Հայքի թագուհի» և «Տիկնանց տիկին» Փառանձեմը շարունակում էր սիրել իր զոհ դարձած ամուսնուն` ատելով արքային, որի կինն էր դարձել նա, թերևս, ակամա։ Զարմանքով, բայց և մարդկայնորեն հիաց- մունքի զգացումով ես կարդում այդ մասին գրված` Փավստոս Բուզանդի տողերը. «Եվ որքան Արշակը սիրում էր կնոջը, այնքան էլ սա ատում էր Արշակ թագավորին»… 

Փառանձեմի` ուժեղ կամքի տեր և հետևողական անհատականություն լինելն ակնհայտ է դառնում նաև մեկ այլ դրվագում։ Նա վրեժխնդիր է լինում իր սպանված ամուսնու համար հորդորելով Արշակ II–ին մահապատժի ենթարկել նրա զինակիր Վարդան Մամիկոնյանին, որը կարևոր դերակատարում էր ունեցել Գնելի դեմ դավադրություն կազմակերպելու գործում։

Փառանձեմ թագուհին Արշակ II–ին և Հայոց աշխարհին պարգևեց մի որդի` արքայազն Պապին, որը նրա դաստիարակության շնորհիվ դարձավ մեր պատմության ամենաերևելի դեմքերից մեկը: 

Ամեն մի կնոջ, յուրաքանչյուր մոր լավագույն գնահատականը, ի վերջո, կարող է լինել նրա դաստիարակած զավակի բնութագիրը։ Իսկ Փառանձեմ թագուհին դաստիարակեց մի որդի, որի նպատակը, ի տարբերություն իրենից առաջ իշխած Արշակունի արքաների, ոչ թե պարսից գերագույն գահը Սասանյաններից խլելն էր՝ հանուն Արշակունյաց տոհմի իշխանությունը Պարսկաստանում վերահաստատելու, այլ Հայոց աշխարհի հզորության ամրապնդումը:

Պապը թագավոր հոչակվեց ընդամենը տասնվեց տարեկան հասակում: Նա աննախադեպ լուրջ քայլեր ձեռնարկեց պատերազմներից ավերված և թուլացած երկիրը վերականգնելու համար: Երիտասարդ արքան կատարեց մի շարք բարեփոխումներ, որոնք շատ արագ բերեցին ժողովրդի կենսամակար դակի բարձրացմանը, երկրի տնտեսական ու ռազ- մական ուժի շեշտակի աճին: Եվ քանի որ դրանք կատարվեցին հոգևոր դասի և եկեղեցու իրավունքների ու կալվածքների կրճատման հաշվին, առաջ բերեցին հոգևորականության թշնամանքը նրա նկատմամբ: Նրան կեղծ մեղադրեցին կաթողիկոս Ներսես Մեծին թունավորելու, անպարկեշտ վարք ու բարք ունենալու մեջ, մինչդեռ նա մեծ սեր ու հեղինակություն էր վայելում երկրում, ինչի մասին վկայում է հռոմեացի պատմիչ Ամմիանոս Մարկելիանոսը։ 

Պապ թագավորը դարձավ Հայոց եկեղեցու անկախության հիմնադիրը։ 

Հետաքրքիր է, որ երիտասարդ արքան կատարեց մի քայլ, որը կարելի է համարել Տրդատ III Մեծի սխալի սրբագրման փորձ: Նա, պահպանելով քրիստոնեության՝ պետական կրոնի կարգավիճակը, երկրում վերականգնեց խղճի ազատությունը: Ամեն ոք ստացավ դավանանքի ազատություն. հայոց նախաքրիստոնեական հավատամքի հետևորդները կրկին կանգնեցրին հայոց հին աստվածների արձանները։ Սա ևս պետք է ավելի խորացներ հայոց եկեղեցու թշնամանքը երիտասարդ արքայի հանդեպ։ 

Պապ թագավորի ընդգծված ազգային քաղաքականության նպատակը Հայոց թագավորության նախկին հզորության, նաև սահմանների վերականգնումն էր: Մեծ Հայքի երիտասարդ արքան, իրեն զգալով բավականաչափ զորեղ, ուղղակիորեն պահանջեց Վաղես կայսրից զիջել բոլոր այն տարածքները, որոնք ժամանակին պատկանել են Հայոց թագավորությանը։ Դրանք ներառում էին ողջ Մեծ Հայքը՝ Հայոց Միջագետք նահանգով (որի կենտրոնը Ուռհա–Եդեսիա քաղաքն էր), Փոքր Հայքը, նաև Կապադովկիան… 

Ահա թե ինչպիսին էր Պապը` Փառանձեմ թագուհու որդին… 

Պապի հանդեպ հոգևոր դասի թշնամանքն իր որոշակի արտահայտությունն է գտել նաև Փառանձեմ թագուհու կենսագրության մատուցման մեջ։ Միջնադարյան խավարամտության մոտիվներով հորինված բամբասանքներ կարելի է որակել այն պատմությունները, թե Փառանձեմը դևերի հետ դաշինք էր կնքել, որոնք էլ ամբողջ կյանքի ընթացքում ուղեկցում էին նրա որդի Պապին։ Ահա մի քանի դրվագ այդ հորինվածքներից. «Երբ մայրը նրան ծնեց, որովհետև անօրեն մարդ էր և Աստծուց բոլորովին երկյուղ չուներ, նրան դևերին նվիրեց, և բազմաթիվ դևեր մանկան մեջ բնակվեցին ու նրան վարում էին ըստ իրենց կամքի… Իսկ մայրը նայեց ու տեսավ իր աչքերով, որ սպիտակ օձերը պատել են բազմոցի ոտքերը և փաթաթվում էին պատանի Պապին… Եվ այսպես դևերից առաջնորդվելով` այսպիսի գործերի անձնատուր էր եղել Արշակի որդի Պապն իր կյանքի ամբողջ ընթացքում, մինչև թագավորության հասնելը, մինչև իր մահը» (Փավստոս Բուզանդ, «Հայոց պատմություն», դպրություն Դ, գլ. ԽԴ)։

Հայ մատենագիրները Փառանձեմի գործած մահացու մեղք են համարում Արշակ II–ի մյուս տիկնոջ՝ Օլիմպիայի թունավորումը: Վերջինս Հռոմի մահացած եղբոր նշանածը), որի հետ ամուսնությամբ ամրապնդվել էին հայ–հռոմեական հարաբերությունները։ Եթե նկատի ունենանք, որ մեր մատենագիրները ևս հոգևոր դասի ներկայացուցիչներ էին, կարելի է ենթադրել, որ այստեղ ևս դրսևորվել է կանխակալ մոտեցում: Ներկայացվում է այնպես, որ Փառանձեմ թագուհին արքունական պալատի երեց Մրջյունիկի միջոցով (հաղորդության ժամանակ) թունավորեց Օլիմպիային, որին էլ ծառայության դիմաց նվիրեց նրա հայրենի գյուղը: 

Մտածել, որ Արշակ II–ի թիկունքում թագուհին կազմակերպում էր դավադրություն, ապա բացեիբաց պարգևատրում կատարողին, կարելի է միայն այն դեպքում, երբ արքան լիներ տկարամիտ մեկը, ինչը բացառելի է Արշակ II–ի պարագայում: Օլիմպիան հայոց արքունիքում իր ներկայությամբ խորհրդանիշն էր հայ–հռոմեական բարեկամության, ուստի շատ ավելի հավանական է ենթադրելը, որ նա դարձել է հայոց ավագանու պարսկամետ, հակահռոմեական տրամադրված ուժերի զոհը: Չի բացառվում, որ պարսից Շապուհ II արքայի հետ հարաբերությունների լավացման ժամանակ նման կարգադրություն է արել հենց ինքը` Արշակ II–ը։ Ի վերջո` դավադրության հեղինակը կարող էր լինել նաև թագուհու հայրը` Անդոկ Սյունին` պահպանելու համար իր դստեր անխախտ դիրքը: Վերջին կարծիքը շատ հավանական է թվում, քանի որ ունենք համանման իրավիճակում Անդոկ Սյունու գործած քայլերի մասին վկայու թյուն: Երբ մերձեցել էին հայ–պարսկական հարաբե րությունները, Շապուհ II արքան որոշեց դրանք ամրապնդել Արշակ II–ին կնության տալով իր դստերը: Այդ նախաձեռնությունը խափանվեց Անդոկ Սյունու ջանքերով. «Իսկ երբ Անդոկը` Սյունյաց գավառի նահապետը, իմացավ, թե Պարսից Շապուհ թագավորն ուզում է իր աղջիկը կնության տալ Հայոց Արշակ թագավորին, շատ վախեցավ, և միտքը կասկածի մեջ ընկավ։ Նա հասկացավ, որ եթե Արշակը կին առնի Պարսից թագավորի դստերը, ապա իր դուստրը անարգություն կկրի, որովհետև այդ ժամանակ Փառանձեմը` Անդոկի դուստրը, որը Գնելի կինն էր եղել, Հայոց Արշակ թագավորի կինն էր… Այնուհետև Անդոկը մտածմունքների մեջ ընկավ, մի հնարք էր փնտրում, որևէ միջոց, որով գուցե կարողանա խափանել սերը երկու թագավորների միջև»…

Փառանձեմ թագուհին մեր պատմության մեջ առավել հայտնի է իր միանձնյա իշխանության ժամանակահատվածով Պարսից Շապուհ արքան խաբեությամբ իր մոտ բանակցելու հրավիրեց Արշակ արքային: 368 թվականին Արշակ II–ը բանտարկվեց և վախձանվեց Անհուշ բերդում Շապուհը փորձեց խաբեությամբ գերել նաև Փառանձեմ թագուհուն և հրավիրեց Պարսկաստան։ Սակայն հեռատես թագուհին չհավատաց Շապուհին և չընդունեց նրա հրավերը: Ավելին` երկիրը պարսկական նվաճումից պաշտպանելու նպատակով նա զորքով ամրացավ անմատչելի Արտագերս ամրոցում, ուր տեղափոխեց նաև արքունի գանձարանը։

Արտագերսի առաջին պաշտպանության մասին ուշագրավ և մանրամասն տեղեկություններ է պահպանել Ամմիանոս Մարկելիանոսը, մեջբերումն ամբողջությամբ:

• ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳԻՐ

Պարսից Շապուհ թագավորն այդ անազնիվ չարությունը կատարելուց հետո ներքինի Գլակին և Արտավանին հանձնեց Հայաստանը` հանձնարարելով նրանց բոլոր ջանքերը գործի դնել` ոչնչացնելու համար Արտագերսը: Նրանցից մեկը՝ Գլակը, ներքինի էր, իսկ մյուսը` Արտավանը բանակի հրամանատար: (Արտագերսը բերդաքաղաք էր այն ուներ ամուր պարիսպներ և ուժեղ պահակազոր): Այստեղ էր պահվում Արշակի գանձարանը, այստեղ էր նաև Արշակի կինը` տղայի հետ միասին: Կատարելով Շապուհի հրամանը` պարսից զորավարները ձեռնարկեցին Արտագերսի պաշարումը: Բայց բերդը անմատույց բարձուն- քում էր, և անկարելի էր մոտենալ, մանավանդ` ձմեռը, երբ գետինը ծածկված էր ձյունով ու սառույցով: Գլակը, որպես ներքինի, ընդունակ էր կանանց հետ փաղաքշանքով վարվելու, ուս տի Արտավանի ուղեկցությամբ եկավ անմիջապես պարսպի տակ` հայտնելով, թե ինքը ինչ–որ բան ունի ասելու: Հավաստիություն ստանալով, որ իր անձը վտանգի չի ենթարկվի, իր ընկերոջ հետ միասին մտավ բերդի ներսը: 

Նա թագուհուն և կայազորին սկսեց սարսափահար անել` խորհուրդ տալով շուտափույթ անձնատուր լինել և մեղմացնել Շապուհի կատաղությունը՝ նշելով նրա հանրահայտ դաժանությունը: Խոսակցությունը երկար տևեց: Բոլոր նրանք, ովքեր վճռականապես համաձայն էին բերդը հանձնելու մտքին, թագուհու արցունքներից ազդված, որ լաց էր լինում ճակատագրի դաժանության համար, խղճալով թագուհուն` փոխեցին իրենց կարծիքը:

Գլակը և Արտավանը, հույս ունենալով, որ հետագայում վարձատրություն կստանան հռոմեացիներից, գաղտնի խորհրդակցելով համոզեցին (պաշտպաններին), որ ուժեղ մի գունդ, բաց անելով բերդի դուռը գիշերվա պայմանավորված ժամին, անսպասելի հարձակում գործի թշնամու Ճամբարի վրա: Նրանք աշխատեցին այնպես անել, որ դավադիրները մնան անհայտ: Համաձայնությունը հաստատվեց երդումով: 

Գլակը և Արտավանը դուրս եկան բերդից և հայտարարեցին, որ բերդաքաղաքի պաշարվածները խնդրում են երկու օր ժամանակ տալ, որպեսզի խորհրդակցեն, թե ինչպես են վարվելու իրենք: Դրանով նրանք կարողացան պարիսպների մոտ առաջացնել կատարյալ անհոգություն: 

Եվ ահա գիշերը, երբ բոլորը քնած էին խորը քնով, բացվեց բերդաքաղաքի դուռը, այնտեղից արագ դուրս եկավ մարտիկների մի զորամաս` սրերը հանած, գաղտագողի կամացուկ հարձակվեց թշնամու Ճամբարի վրա, ուր վտանգ չէր ակնկալվում, և առանց դիմադրության հանդիպելու սկսեց կոտորել բազմաթիվ քնած մարդկանց: 

Այս անսպասելի դավադրությունը և պարսիկների հանկարծակի կոտորածն անչափ կատաղեցրեց Շապուհին: Դրան ավելացավ նաև այն, որ Վալենտ կայսրն ընդունել էր Արշակի որդի Պապին, որը մոր խորհուրդով փախել էր նրա մոտ փոքրիկ շքախմբով: Կայսրը նրան բնակության վայր էր հատկացրել Նեոկեսարիան՝ Պողեմոնական Պոնտոսի նշանավոր քաղաքը, և նրան տվել կոչմանը համապատասխան ապրուստի միջոցներ և ընդունել հարգանքով: 

Գլակը և Արտավանը, Վալենտ կայսեր վերաբերմունքից քաջալերված, դեսպանություն ուղարկեցին նրա մոտ և խնդրեցին ռազմական օգնություն ցույց տալ և թագավոր նշանակել Պապին: Կայսրը, նկատի ունենալով այդ ժամանակ ստեղծված իրադրությունը, մերժեց օգնություն ցույց տալ, սակայն հանձնարարեց Տերենտիոս զորավարին Պապին տանել Հայաստան իբրև երկրի կառավարիչ՝ առանց թագավորի անուն և աստիճան կրելու: Այս արվեց միանգամայն ճիշտ դիտավորությամբ. (կայսրը) ցանկանում էր խուսափել խաղաղության պայմանագիրը խախտելու մեղադրանքից: 

Ամմիանոս Մարկելիանոս. «Գործունեություններ» (գիրք XXVII, գլ.12)

Մատենագրի տեղեկության մեջ շատ բնութագրական է այն, որ թագուհու ազդեցության շնորհիվ իրենց կարծիքը փոխեցին ոչ միայն թշնամուն հանձնվելու պատրաստ ամրոցի պաշտպանները, այլև թշնամու կողմն անցած դավաճանները: Նրանք զղջացին ու կատարեցին հայրենասիրական քայլ, ինչի շնորհիվ Արտագերսի առաջին պաշտպանությունն ավարտվեց հայերի հաղթանակով: 

Փառանձեմ թագուհին, առանց ժամանակ կորցնելու, արքայազն Պապին ուղարկեց Վաղես կայսեր (364–378թթ.) մոտ նամակով խնդրելով ճանաչել արքայազնին Մեծ Հայքի թագավոր և ուղարկել օգնություն։ 

Պարսից արքան, ստանալով Արտագերսի մոտ իր զորքի պարտության լուրը և տեղեկությունը, որ արքայազն Պապն ուղարկվել է Հռոմի կայսեր մոտ, դիմեց շտապ միջոցների: Նա անհապաղ Հայաստան ուղարկեց հսկայական մի նոր բանակ, որը եկավ և պաշարեց անմատչելի Արտագերսը։ Փառանձեմ թագուհին այստեղ ևս փայլեց իր տաղանդով` հանդես գալով իբրև օժտված սպարապետուհի, որն ի վիճակի եղավ մեկ տարի և երկու ամիս հետ մղել պարսկական բազմապատիկ ուժերին: Դժվար է ասել, թե դեռ որքան էլ նա կկարողանար դիմադրել թշնամուն, եթե հերոսաբար պաշտպանվող ամրոցում համաճարակ չսկսվեր… 

• ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳԻՐ

Շապուհը, տեղեկություններ ստանալով Արտագերսի իրադարձությունների մասին, գազանային կատաղության մեջ ընկավ. նա հավաքեց մեծ բանակ և մտավ Հայաստան ու ենթարկեց երկիրն անլուր ավերածության… 

Շապուհ թագավորը, նկատի ունենալով, որ ձմռան ցրտերը վրա հասնելուց հետո իզուր ժամանակ է վատնելու, կրակի մատնեց բոլոր պտղատու ծառերը: Ուժով կամ դավադրության միջոցով նա կարողացավ տիրել Հայաստանի ուժեղ պահակազորով ամրացված բերդերն ու ամրությունները: Ապա նա իր բոլոր զորքերով պաշարեց Արտագերսը: Երբ նրան հաջողվեց հաճախակի գրոհներով բերդաքաղաքի կայազորը հասցնել ուժասպառության, պաշտպանները ստիպված եղան բաց անել ամրոցի դռները: Նա հրդեհեց ամրոցը: Այնտեղից նա տարավ Արշակի կնոջը` թագավորական գանձերի հետ միասին: 

Ամմիանոս Մարկելիանոս «Գործունեություններ» (գիրք XXVII, գլ. 12)

• ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳԻՐ

Այնուհետև պարսից Շապուհ թագավորը Հայոց աշխարհի վրա ուղարկեց իր իշխաններից երկուսին` մեկի անունը Զիկ, մյուսինը՝ Կարեն, հինդ հարյուր հազար զորքով, որ գան Հայոց աշխարհը քարուքանդ անեն: Նրանք եկան Հայոց աշխարհի վրա: Երբ Հայոց աշխարհի տիկինը` Հայոց Արշակ թագավորի Փառանձեմ կինը, տեսավ, որ պարսից թագավորի զորքերը լցվեցին Հայոց աշխարհը, առավ իր հետ մոտ տասնմեկ հազար ընտիր սպառազինված պատերազմող մարդիկ ազատներից և, պարսից զորքերից խույս տալով դիմեց, գնաց Արտագերս բերդն Արշարունյաց գավառում: Հետո պարսից բոլոր զորքերը հասան, բերդի շուրջը նստեցին, պատեցին, պաշարեցին: Իսկ նրանք ներսը ամրացան` հույս դնելով տեղի ամրության վրա, իսկ սրանք, բանակ զարկելով, նստեցին դուրսը, ձորերի շուրջը: Այսպես տասներեք ամիս բերդի շուրջը նստեցին և չկարողացան բերդն առնել, որովհետև տեղը շատ ամուր էր: Ամբողջ երկիրը քանդեցին, ավերեցին, դուրս էին գալիս գավառները և երկրներն ավարի էին առնում, մարդիկ և անասուններ գերելով, բերում էին իրենց բանակը, ուրիշ տեղերից կենսամթերք էին բերում և ուտում՝ բերդը պաշարման մեջ պահելով: 

Իսկ Պապը՝ Արշակի որդին, այդ ժամանակ Հայոց աշխարհում չէր. նա հունաց թագավորի մոտ էր…

Իսկ Հայոց աշխարհը նրանք հաճախ սուրհանդակներ էին ուղարկում երկրի տիկնոջ` Փառանձեմի մոտ, որ տոկա, բերդը պաշտպանի, պարսից ձեռքը չհանձնվի: Նրա որդուց՝ Պապի կողմից էլ հաճախակի պատվիրակներ էին գալիս շաբաթ շաբաթի վրա, գաղտնի դռնով մի հնարով բերդ էին մտնում, սիրտ էին տալիս տիկնոջը. այսպես բերդի պաշարումը տևեց տասներեք ամիս: Իսկ պատվիրակները շարունակ գնում–գալիս էին՝ ասելով. «Պինդ կաց, Պապ որդիդ գալիս է և կայսերական գունդ է բերում օգնության»: Այս քաջալերությունը երկար ձգձգվում էր, որովհետև ասում էին. «Մի քիչ էլ, մի փոքր ժամանա՛կ էլ համբերիր, օգնությունը հասել է»: 

Տասնչորսերորդ ամսից հետո Աստծուց հարված հասավ բերդում ապաստանած գաղթականների վրա. բերդում եղողների մեջ մահ ընկավ, աստվածային պատուհաս… Մահը սկսվելու օրից մի ամիս էլ չտևեց, որ բոլորը կոտորվեցին մոտ տասնմեկ հազար տղամարդ և մոտ վեց հազար կին. մի ամիս չանցավ, որ բերդում եղածները բոլորը կոտորվեցին… Իսկ տիկին Փառանձեմը, տեսնելով, որ մենակ մնաց, բերդի դուռը բացեց և պարսից զորքը թողեց բերդից ներս: Եկան տիկնոջը բռնեցին և բերդից իջեցրին: Հետո պարսից զորավարները բերդը բարձրացան, ավար առան Հայոց թագավորի գանձերը, որ բերդում պահվում էին. բոլորը վար իջեցրին: Ինը օր, ինը գիշեր շարունակ իջեցնում էին` ինչ որ գտան Արտագերսի պաշտպանության 15–րդ ամսում սկսված համաձարակի պատճառով պարսիկները կարողացան տիրել ամրոցին: Վարդան Հացունու բնութագրական արտահայտությամբ` «Պարտեցաւ սպարապետուհին, բայց ոչ վատութեամբ, և յետ սպառման իւր բոլոր զօրաց. նման հաւատարիմ հրամանատարի մը, որ պատնիշէն անբաժան, բանակին վերջին ընկնողը կը լինի»… Փառանձեմ թագուհին գերվեց։ Շապուհ II–ը, Արտագերս բերդում, և տիկնոջ հետ միասին գերի քշեցին․.. Հայոց աշխարհում թողին ոստիկաններ ու վերակացուներ` երկրի մնացորդ ժողովուրդը հպատակեցնելու, իսկ իրենք, Փառանձեմ տիկնոջն առնելով, գանձերով ու բազմաթիվ գերիներով տարան Պարսից աշխարհը. եկան, բերին հասցրին Պարսից աշխարհը՝ Շապուհ թագավորի մոտ: 

Փավստոս Բուզանդ. «Հայոց պատմություն» (դպրություն ԳԼ. ԾԵ)

Արտագերսի պաշտպանության 15–րդ ամսում սկսված համաճարակի պատձառով պարսիկները կարողացան տիրել ամրոցին: Վարդան Հացունու բնութագրական արտահայտությամբ` «Պարտեցաւ սպարապետուհին, բայց ոչ վատութեամբ, և յետ սպառման իւր բոլոր զօրաց. նման հաւատարիմ հրամանատարի մը, որ պատնիշէն անբաժան, բանակին վերջին ընկնողը կը լինի»…

Փառանձեմ թագուհին գերվեց: Շապուհ II–ը, տանջանքների ու անարգանքի ենթարկելով, հրա- պարակային մահապատժի ենթարկեց թագուհուն: Փավստոս Բուզանդը թագուհու անարգանքները ներկայացնում է որպես Շապուհի վրեժխնդրություն, որով նա «կամեցավ նախատինք հասցնել (Արշակունյաց) տոհմին, Հայոց աշխարհին և թագավորությանը»… Մովսես Խորենացու հաղորդման համաձայն` թագուհուն «ցցի վրա հանելով սպանեցին»…

Այսպիսի բուռն ու փոթորկալից կյանք ունեցավ Սյունյաց աշխարհի չքնաղ օրիորդը, որը «շատ հոչակված էր իր գեղեցկությամբ և պարկեշտությամբ», սիրեցյալ ամուսնուն կորցրած այրին, որն իր կամքին հակառակ դարձավ Մեծ Հայքի թագուհի և ծնեց ու դաստիարակեց մեր պատմության ամենատաղանդավոր արքաներից մեկին։ Նա առաջնորդը դարձավ առանց արքայի մնացած Հայոց աշխարհի և հերոսաբար պաշտպանեց երկիրը թշնամուց: Նրա քաջության, դիվանագիտական ջանքերի և ինքնազոհաբերման շնորհիվ շարունակեց իր գոյությունը Մեծ Հայքի թագավորությունը… Պատահական չէ, որ Փառանձեմ թագուհին իր ամուսին Արշակ II–ի և որդի Պապ թագավորի հետ դարձել է բազմաթիվ գեղարվեստական ստեղծագործությունների հերոս։ 

Եվ հատկանշական է, որ Արցախյան ազատամարտի ժամանակ հայուհիներից կազմավորվեց ջոկատ, որը կրեց փառապանծ թագուհու անունը՝ «Փառանձեմ»։ Հերոս–թագուհու անունը կրող ջոկատն աչքի ընկավ ազատագրական մարտերում և դարձավ մասնակիցը մեր նորօրյա հերոսապատումի…

GLORY

The most famous queen of the Arshakun kingdom of Great Hayek is Parandzem, the wife of Arshak II.

Parandzem is not only the most famous queen of the Arshakunyat kingdom of Great Hayek, but also one of the most prominent figures in our history.

She was from the Syunats ministerial lineage, the daughter of Andok /Antioch/Syuni, who was one of the outstanding figures of the Armenian reality of the 4th century. Miss Parandzem was “well-known for her beauty and decency.” She marries Gnel Arshakun, the nephew of King Arshak II, forms a family with him created by mutual love.

The exceptional beauty and charm of the princess changed the course of his life quite quickly. According to the chroniclers, she falls in love with Gnel’s cousin, Tirith, who conspires against Gnel. He manages to convince the king that Gnel is going to take over the throne of Great Britain, which causes the king to order him killed.

HISTORICAL DOCUMENT
At that time, Andovk, one of the ministers from Syunyat, had a beautiful daughter named Parandzem, who was very famous for her beauty and decency. Then Knel the youth, the king’s nephew, took her as his wife. The beauty of this girl was widely announced and spread and sounded in various places. Fueled by this reputation, Tirith, Gnel’s other cousin, fell in love with his daughter-in-law… and then began plotting to lose the woman’s husband, hoping that he might be able to steal her wife later.

Tirit began to think of cunning tricks. hired many assistants and associates with whom he could advance his slander. And he falsely reported to King Arshak about Ghenel, that Ghenel intended to reign and kill you… Therefore, the king, being filled with anger towards Ghenel, persecuted him and for a long time devised a treacherous plan against him…

Pavstos Buzand. “History of Armenians” / school D, ch. Э/

Arshak II was deeply troubled by Tirith’s arguments. Therefore, he invited Gnel to spend the Navasardian holidays together, but that’s when he carried out his conspiratorial murder.

According to Pavstos Buzand, Parandzem witnessed the conspiracy against her husband. The loving wife tried to save her husband by appealing to the Catholicos. However, Arshak II did not stop even with the intervention of Nerses the Great.

HISTORICAL DOCUMENT
And Gnel came to Kuash town, at the foot of Aragats mountain, to his blind grandfather Tiran, who was still alive. The tyrant bitterly lamented his son Trdat, the father of Gnel, considering himself the cause of his murder. Therefore, he gives Gneli all his possessions and estates, villages and students, and orders him to live in the same Kuash settlement. Then Gnel takes a wife from a certain Syunyats tribe of Parandzem, and making him king, he gives abundant gifts to the ministers…

Here Tirith found an opportunity to anoint. He came to the king with his friend Vardan, who was the king’s squire from the Mamikonian clan, and they say: “Don’t you know that Ghenel has made up his mind to kill you and reign in your place”…

Arshak, believing this, sends the same Vardan to Gnel…

Movses Xorenaci. “History of Armenians” (book C, ch. IB)

HISTORICAL DOCUMENT
When Gnel entered the army, the king was informed of his arrival. Then an order was given from the court to keep him out of the army and take him to be killed…

They arrived, caught the boy Ghenel, threw him off the horse, tied his hands behind his back and took him to the place of beheading. His wife was in the same company as her husband and had come with a horse. When she saw that her husband was caught and tied, she immediately ran to the church where the morning prayer was being held for the army men, where the great archbishop Nerses was also present. The woman, reaching the archbishop, was grieving the loss of her innocent husband. He shouted, saying: “Hurry, reach, my husband is being strangled without guilt, without a crime.” (And he) interrupting the ceremony, runs to the king’s room, reaches the door and falls in to the king. And the king, when he saw the great archbishop, knowing that he had come to intercede and convince Gnel not to be killed, pulled the samurai over his head, hurriedly covered his face, snoring as if he was asleep, as if he did not hear his words… And the young Gnel was taken to the king. near the hunting ground and beheaded on a hill of the mountain called Lsi…

Then an order was given from the king. all the people in the army, big and small, in general without exception, should go and mourn the killed Arshakun’s great sepoy Gnel. no one dare not go. The king himself, going among the mourners, sat down and mourned his nephew, whom he had killed. He went to sit near the dead body, he was crying and ordered to cry and strengthen the leg for the murdered. And Parandzem, the wife of the murdered man, with her clothes torn, her hair loose, her chest exposed, was lying in the mourning bed, sobbing loudly, making everyone cry with salty wails and tears…

1.Fill in the gaps choosing the correct adjectives(1-0,1). 

Լրացրեք բաց թողնված տեղերը ընտրելով համապատասխան ածականները(1-0,1)

1. Your English is much better than mine. (better/ best)

2. We′ve had much more rain this year than last year. (more/most)

3. The place that gets the most rain in the world is a mountain in Hawaii. (more/most)

4. This is harder than I thought. (harder/hardest) 

5. I don’t know much, but she knows even less than I do. (less/least) 

6. ”How is your headache?” It’s getting worse (worse/the worst)

7. He is the oldest in the class.(old/the oldest)

8. I’m worst tennis player in the world.(worse/worst)

9. I’ll get you an aspirin. That’ll make you feel better (better/best)

10. People say that Rolls-Royce cars are the best in the world.(better/best)

2. Match the beginnings and the ends(1-0.2). Համապատասխանեցրեքլ սկզբերը եւ վերջավորությունները։

1.Buy the cat food here it’ll be cheaper 

2.Don’t give her your keys She’ll only lose them 

3.She’ll be fourteen On May 12                                  

4.How is Jane? She is okay.

5.She’ll forget about it 

3 .Write the correct tense of the verb (Present Simple or Past Simple). Գրիր ճիշտ ժամանակաձևը (ներկա անորոշ կամ անցյալ կատարյալ): (0.2*10=2)

1. Yesterday he went to work by car.
2. Rachel often sleeps at 10 o’clock.
3. Kate bought food for dinner yesterday.
4. I brush my teeth every night.
5. John took a bus this morning.
6. She usually makes a sandwich for breakfast.
7. Did Tom play football with his friends last evening?
8. We worked at home two days ago.
9. I always get up at nine o’clock.
10. Did Michael swim yesterday?

4.Fill in the missing words in the text(1-0.2) Լրացնել տեքստում բաց թողած բառերը: (1-0.2)

This is Tracy’s camera. Tracy works for the Daily Mirror. Today she’s waiting for the Prince of Wales in a street corner next to Paddington Station. The Prince of Wales wanted to arrive at the station at twelve o’clock. But it is a Foggy day and his train from Cardiff is late. At last he arrives. Some people get out their binoculars. But his car doesn’t come round the corner. It goes straight ahead. Tracy is stuck in the crowd. She can hardly move. Too late! Tracy isn’t able to take a photo of him.

5.Put the verbs in the past continuous or simple past. (2-0,25) Բայերը տեղադրել անցյալ շարունակական կամ անցյալ անորոշ ժամանակաձևով: (2-0.25)  

1. When the Black Knight………. (ride) out his castle, Arthur………… (wait) outside.       

2. Arthur……… (fight) the Black Knight when his sword………………. (break).

3.The Black Knight……….. (win) when Merlin………….. (appear) and……….. (save) Arthur.

4. While the Black Knight……….. (sleep), Arthur and Merlin……………… (go) to fairy country.

5. The sun……… (shine) when they……………….. (arrive) at the lake.

6. Arthur……….. (stand) near the lake when a hand…………….. (come) up out of the water.

7. When Arthur and Merlin…………. (come) back, the Black Knight……………… (sleep) on the ground.

8. When Arthur………… (die), he…………. (ask) a friend to throw Excalibur back into the lake. 

6.Match the sentences(2-0.2)Համապատասխանեցնել(2-0,2)

7.Write a short essay about ”My school is the best because…” (2-0,4) Գրել կարճ շարադրություն 

<< Իմ դպրոցը լավագույնն է, որովհետև…>> վերնագրով(2-0.4)

——————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————–

Vnews | Փառանձեմ թագուհի [Պապի մայրն ու Արշակի կինը]

The image of Queen Parandzem is a controversial character: regardless of dissident assessments, Queen Parandzem was devoted to her country, her people and the state.:Parandzem was consecrated by the Armenian queen when he married, perhaps, the most heroic, but at the same time the most unfortunate and tragic king of Armenia -Arshak II (350-368).:The Parandzem was from Syunik. He was the daughter of Prince Andovka, who in the IV century was one of the most powerful Armenian princes.:Once wounded by the attitude of the Persian king Shapukh, the brave Armenian prince with his regiment captured the capital of Persia Tizbon and destroyed it. that in Armenia he was the leader of the Roman princes together with Catholicos Nerses partev, historians write that Arshak’s Gneli was confessed by his uncle Tirith, out of envy and love of Parandzem… seeing the grieving Parandzem at Parandzem’s funeral, Arshak fell in love and soon accepted him as his wife. it is difficult to say whether Parandzem was Arshak’s first wife: In any case, by marrying Arshak II, he became the first in Kananak and the Armenian queen.:Shortly after these events, Rome, the treacherous and treacherous Roman emperor, having failed to achieve his goals by purchasing, sent Arshak to his niece Olympia to print.:Moreover, he wanted to take the place of the Queen of the Parandzem and constantly worked with her and in general against the Armenian statehood:It is difficult to say whether Parandzem was involved in the murder of Olympia or not… In any case, the Armenian world was freed from the insidious stranger who, instead of enjoying Armenian hospitality, professed it.:So many religions were taken because of Parandzem, so many alliances were broken…Without waiting for the allied Persians to approach, Arshak II attacks the Romans with the help of an Armenian widow and inflicts a terrible massacre on them.: According to historian Pavst, Prince Andovk, fearing Parandzem’s shaky position at the Armenian court, bribes Armenian ministers and several Persian officials who deceive Arshak that Shapukh attacked him and wants to kill him.:In 368, Tsar Shapukh II tricked Arshak II and sparapet of the Armenian troops Vasak Mamikonian into coming to him. he beheads Sparapet, and throws the Armenian king into the fortress of Ankhush. a shattered and divided country remains alone in the face of the strongest enemy. Shapukh also deceives the queen of the Parandzem, but she, not believing the promises of the treacherous Persian, is preparing for a fight. he did not take any steps for the Armenian unity, moreover, like the ministers, she pursued a decentralized policy:During the siege of the fortress, a traitor warrior from the Armenian princes, Father Mardpet, who knew the underground passages of the fortress by duty, secretly penetrates into me, however, seeing the heroic resistance of the Armenians there, appears before the Armenian principality and, leading its troops, defeats the Persians.: Under the castle, the Armenian army with unexpected night attacks repeatedly inflicts a terrible massacre on the Persians:Only when famine, epidemics come to the aid of the Persian king, and the ranks of the defenders of the fortress are gaining, the Persian king manages to capture Artagers and capture the Armenian queen:He tied up the Armenian queen in his square and ordered the scum of his army to kill her with dishonorable dishonor…According to historians, the Armenian principality did not lose even the pride and courage of its spirit in a difficult moment… unfortunately, the Parandzem was not appreciated by contemporaries. even his modern clerical historians presented the Parandzem in gloomy and black tones. Pavstos Buzand notes that he even gave his son, Grandfather, demons from childhood. judging by the pope’s activities, it is likely that he was not a Christian. clerical historians, speaking of demons, meant pagans. aryan, as a person devoted to his nation and statehood:He died in the name of the Motherland and the honor of the Armenian.Hatsuni described him as: handsome, decent and brave…To this day, Armenian mothers drink this spring water so that their fruits are healthy and patriotic.:

/Մթնշաղի Անուրջներ/ Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը կույր…

Before your eyes my eyes are blind

In you is darkness I can’t touch

Inside your soul-a delicate lie

A tender veil hiding you up.

The distance of your heart I can’t see

You’re tangled to & also far from meI cherish you but my heart understands

That it loves you but you don’t make sense.

The distance of your heart I can’t see Before your eyes my eyes are blind A veil covers and hides you from me Who are you ? It’s you I can’t find.

/Մթնշաղի Անուրջներ/ Ինձ թաղեք, երբ կարմիր վերջալույսն է մարում…

Bury me when the red sunset fades When the dying sun with its sad shades

Burns the picks of the silver heights When sea and land vanish in the night.

Bury me when the sad twilight falls

When the gay noise of the day stops

When shades die & flowers sleep

As rocks & fields sweep into the deep.

Lay paling flowers on my grave

For them to die in peace & grace

Bury me tacitly & keep you from riot

The infinite, boundless, endless quiet…

/Մթնշաղի Անուրջներ/ Մթնշաղ

Twilight

I love the tender & feeble twilight When everything dreams with me When everything mystic plans a plight And pulls us into the blue world to be. There’s no ray that sets the limit

A burden of noise & torturing face Your heart is humble thought it’s sick Like a dream in the memory-cave. And everything seems to be boundless Your life is like a sweet drowsiness.

/Գիշեր ու հուշեր/ Հանդիպում

Tender shadows are stretching out Blue darkness is shrouding the sky A spike I got from the rose’s sprout Visions gave me grief & a bitter cry. And we wanted to see each other againInside our souls is darkness & death With what illusion shall we be deceived? And what words now shall we receive?

Behold, your tears are falling down,

Your cry is bitter & forlorn

Can I comfort you?

With what nouns?

With what tears shall I mourn?

/Մթնշաղի Անուրջներ/ Հիվանդ

Wrap my soul in a tender dream

Sit at my bed & sing to meLay your hair on my weary chestI’m asking you my heart to caress.

The night of sad silence has comeIn the haze of the strange field, My heart forever grief harms

A song in my soul found a shield. Descend from your bright throne Lay your hair on my weary chest In a sweet dream wrap my breast With fancy memories heal my soul.

Singular – Եզակի

table ֊ սեղան

copybook ֊ տետր

desk ֊ գրասեղան

whiteboard – գրատախտակ

window – պատուհան

Plural – հոգնակի

tables

copybooks

desks

whiteboards

windowes

chalches

Irregular nouns

man — men

woman — women

goosse — geesse

child — children

person — people

mouse — mice

louse — lice

tooth — teeth

foot — feet

sheep — sheep

deer — deer

fish — fish (es)

fruit — fruit (s)

vegetable — vegetable (s)

Countable – հաշվելի

book – գիրք

hair ֊ մազեր

pen ֊ գրիչ

potato ֊ կարտոֆիլ

pencil ֊ մատիտ

telephone ֊ հեռախոս

sofa ֊ բազկաթոռ

Uncountable – Անհաշվելի

water

tea

coffee

salt

milk

juice

oil

wine

money

paper

bread

cheese

butter

Get ready for this adjectives quiz for grade 7 that will enhance your grammar knowledge more. Choosing which word is an adjective in a sentence can be very confusing for some people who fail to grasp how they are used. The Adjectives quiz for grade 7 below has some sentences in which you get to choose which adjective is. Take it up and practice as it is all about adjectives.Questions and Answers

• 1. Silly puppies tugged.
  • A. Silly
  • B. Puppies
  • C. Tugged
• 2. The round ball bounced.
  • A. Round
  • B. Ball
  • C. Bounced
• 3. Pretty flowers bloomed.
  • A. Flowers
  • B. Bloomed
  • C. Pretty
• 4. Special people won.
  • A. People
  • B. Won
  • C. Special
• 5. The worried parent waited.
  • A. Parent
  • B. Worried
  • C. Waited
• 6. The hot volcano erupted.
  • A. Hot
  • B. Erupted
  • C. Volcano
• 7. Wet ducks swam.
  • A. Wet
  • B. Swam
  • C. Ducks
• 8. The bright light glowed.
  • A. Glowed
  • B. Light
  • C. Bright
• 9. Fast cars raced.
  • A. Cars
  • B. Raced
  • C. Fast
• 10. Small children skipped.
  • A. Children
  • B. Skipped
  • C. Small

Many people have tried 1 to put downgiving upto give upputting down smoking at some point in their lives, and these days many of us 2 had attemptedare attemptingattemptedattempt to stop taking 3 anotherotherthe otherothers substance which is not cigarettes, but which 4 canis able tomightshould be killing the same number of people 5 thatassothan tobacco, or even more. I am talking about sugar.

When I went to the doctor five years ago, he told me that sugar 6 willwouldwasshall kill me one day if I didn’t avoid 7 eatingeatto eatto eating it. My only chance of long-term survival, said the doctor, was 8 cutting outputting outsetting downcutting down all sugar from my diet. Before that day, I 9 have never triedwas never tryingdon’t triedhad never tried to quit anything; 10 howeversoalthougheven though , I didn’t think it would be too difficult. “I have achieved difficult things in my life, much more difficult than that,” I thought. It wasn’t true.

I didn’t know how difficult it was to stop smoking, or drinking alcohol, because I 11 had never beenwas neverwasn’t ever addicted to anything, but when I stopped eating sugar, I realised that sugar is a very powerful drug. I think it 12 would have beenhad beenmust be easier if I had been addicted to nicotine, for example, instead of sugar. The first few weeks or months I 13 used to dreamwas dreamingused to dreaming that I was eating chocolate or cakes, and then I woke up in the morning and my body was crying for sugar.

It’s been 3 months now, and I 14 atehave eatenhave been eating very, very little sugar in that time; only the added sugar that food manufacturers put in some of their processed products, like bread, tinned tomato, etc. I am very happy because I don’t crave sweet things any more, and I  feel 15 muchverymany healthier and energetic than a few months ago.

In Johannesburg most people are speakingspeak at least five languages.

2Languages disappearare disappearing very fast. Half of world’s languages will disappear by 2100.

3You can’t see Tim now; he has’s having a bath.

4Please keep quiet, I ‘m listeninglisten to the radio. You know I ‘m listeninglisten to the news in the mornings.

5What time is the first train leavingdoes the first train leave?

6I never wear’m never wearing a scarf, but today I ‘m wearingwear one because it’s unusually cold.

7I finished watching the series you recommended. Now I ‘m watchingwatch another one.

8What do you doare you doing tonight? Would you like to come and watch the game?

9Nobody is thinkingthinks they will win the match.

10You look worried. What are you thinkingdo you think?